Çocuk biriminde
görev yapan pedagog ve yetkili kişilerle yapmış olduğumuz röportaj
(Desteklerinden ötürü kendilerine çok teşekkür ederiz.)
Ensest nasıl ortaya çıkıyor ve sizlere başvuruyu kim yapıyor ?
Kültürümüzde ki örf ve adetlerden
kaynaklanan ve büyüğe saygının temel alındığı toplumumuzda ve ataerkil toplum
düzeninde ensestin ortaya çıkarılması zordur. Fakat daha çok anne bir şekilde(
gören komşu, çocuğun öğretmeni, akrabalar vb.) öğreniyor ve müracaat ediyor. Ve
bazen de komşu gördü, işte akrabalar duydu diye, yine kendi menfaatlerini
düşünerek gelip başvuru yapanlarda oluyor. Bazen geliş şekilleri suçüstü de
olabiliyor. Ensesti yaşayan mağdur da bizzat şikâyet edebiliyor. Kurtuluş yolu
bulmak için şikâyet ediyor. Ya da kurtulmak için başka bir yol da evden kaçmak
olabiliyor. Bazı ensest mağdurları sevdiği kişi ile evlenebilmek için de
şikâyet edebiliyor. Örneğin, iki yıl tedavi gördükten sonra istediği kişi ile
evlenen de olabiliyor. Bu da onlar için bir çözüm yoludur. Aynı zamanda bebek
cinayetleri sonucunda da ortaya çıkabiliyor.
Başvuru sonuçlarına bakacak olursak;
örneğin, verilerin İzmir de yüksek olmasının nedeni, İzmir de ensest
olaylarının diğer şehirlere göre daha fazla yaşandığı anlamına gelmez. İzmir
kendine güvenen rahat bir şehir olduğundan dolayı ensest başvurusu daha
fazladır. İzmir de yaşayan insanlar kendisine bunu yapanın cezalandırılmasını
beklediği için ve yaptığının karşılığını almasını bekledikleri için başvuru
yaparlar. Aynı şekilde örneğin, Yozgat’ ta saydığımız nedenlerden dolayı olayın
ifade edilmesi ve dillendirilmesi, toplum baskısı korkusundan dolayı çok zordur
ve gerçek veriler bilinmemektedir.
Bu yüzden İzmir de 10 başvuru,
Yozgat’ ta 1 başvuru varsa, bu ensestin İzmir de yaygın olduğunu göstermez.
Ensest ve cinsel istismar vakaları hangi cinsiyette daha fazladır?
Kız çocuğunda görülme oranı daha
yüksektir. En azından yapılan başvurulara bakarak bunu söyleyebiliriz. Fakat
kız çocuk gibi erkek çocuklarda da çok fazladır. Tabi bütün bunları yapılan
başvurular neticesinde söyleyebiliriz. Ve elimizde ki veriler gerçeğin sadece
küçük bir kısmıdır.
İstismarcının yaşı, mağdurun yaşına
yakınsa bunun %90’ ı cinsellik merakından kaynaklanır ve %75’i küçük yaşta
başından bir olay geçiyorsa kendi cinsinden şaşar, yani cinsel kimlik şaşması
daha yüksek olur. İstismarcı veya mağdur arasında ki yaş aralığı birbirine
yakın veya çok uç noktalarda olabilir. Ör, bir dedenin torununa uyguladığı
ensestle, aralarında yaş farkının çok olmadığı kardeşlerin yaşadığı ensest
gibi.
Cinsel istismar veya ensestin ortaya çıkarılamamasının nedeni nedir?
Ataerkil aile yapısı, toplum baskısı,
örf ve adetler sadece bu nedenlerden bir kaçıdır. Bununla birlikte cinsel
istismar tarihte en ağır suçtur ve daha özeli olan ensestin ortaya çıkışı çok
düşüktür. Çünkü toplumumuzda kabullenilemez bir olgu ve tabudur. Ensestte rıza
yoktur. Bu nedenle de ortaya çıkmaması için istismarcı tehdit, şiddet, saldırı
gibi baskılarla susturabilir. Bazen de fotoğraflar üzerinde photoshop la
oynamalar yapılarak şantaj yapılabiliyor ve susmaya zorlayabiliyorlar.
Akraba evlilikleri ensest ilişki olarak değerlendirilebilir mi?
Ensestin en uç noktası akraba
evlilikleridir. Bu yolla ört pas etmek daha kolaydır. Bu istismarın ortaya
çıkmaması için seçilen kurban yakın bir akraba olabilir ve kolayca
evlendirilebilir. Genelde kız çocuklarında böyle vakalarda evlendirme yoluna
gidilmiştir. Erkek çocukları ise daha çok mekan değiştirtirler. Ensestin
yaşandığı yere gelmediği müddetçe erkeğin toparlanması daha kolaydır. Akraba
evliliklerine de bu bakış açısıyla bakabiliriz.
Ensestin dışa vurum yaşı kaçtır?
Ortalama olarak ensestin dışa vurumu
26.4 yaştır. Fakat ensesti anlatma yaşı yok diyebiliriz. Kişi bunu
psikolojisine bakarak da 50 yaşında da söyleyebilir, 10 yaşında da ve ya ilk
yaşadığı anda da. Bazen çocuklarda yaşanan bu istismar oyun kurgu algısı olarak
algılandığı için ilerleyen yaşlarda farkına varıp dile getirmiş de olabilir. Bu
dışa vurum toplumun değerlere bakış açısıyla da ilintilidir. Dediğimiz gibi rahat şehirlerde daha erken
olabileceği gibi, tutucu şehirlerde daha geçte olabilir. Veya hiç söylenmeye de
bilir.
Ensest sizce sapıklık mıdır, hastalık mıdır?
Bazıları ensesti hastalık, bazıları
da sapkınlık olarak görür. Kesin bir şey söylemek yanlış olur. Fakat benim
görüşüm sapkınlık oluşundan yanadır. Çünkü hastalık olsa tedavisi olur. Ne
yazık ki bunun bir tedavisi yok.
Sizlere bir ensest ilişki başvurusu geldiğinde süreç nasıl işliyor?
Hemen dosya incelemeye alınır.
İstismarcı kanun önüne çıkarılır. Mahkeme süreci başlatılır. Olayın gerçekliği
araştırılır, deliller toplanır, olay yeri incelenir, ifadeler alınır. Her
ihtimal göz önünde bulundurulur. Eğer mağdur yaralıysa hastaneye götürülür.
Durumuna göre mahkeme süresince psikolojik merkezlere, sosyal hizmetlere
yönlendirilir.
Bu tip istismar konularıyla ilgilenen
ve uzman kişilerin bulunduğu ÇİM( çocuk izlem merkezi) ilgilenmektedir. İfade
alım aşaması 1 gün ila 2 haftaya kadar uzayabilir. Çocuk mahkemeleri ve savcıları en yetkili
kişilerdir. Ensest, mağdur üzerinde yıkıcı etkilere sebep olur. Kişiliğini yok
eder veya parçalar. Bu nedenle ensest mağdurunun geri kazandırılması 10 yılı
bulabilir.
Ensest ilişki ve eğitim düzeyi arasında ilişki var mıdır?
Ensestin eğitimsiz insanlarda görülme
olasılığı daha çoktur. Fakat sapkınlıklar entelektüellikler arttıkça artar.
Elde ki imkânları iyi olduğu için ört pas etme daha kolaydır.
Ensest mağdurunun hal ve hareketlerinden, psikolojisinden, bu olayın onda
bıraktığı etkilerden ve tedavi sonrasından biraz bahseder misiniz?
Ensest mağduru kişi depresif tutumlar
ve anormal davranışlar sergiler. İçe dönüktür ve toplumdan kendini
soyutlamıştır. Sosyal çevresiyle ilişkileri zayıftır. Fazla konuşmaz ve
kendisini ifade edemez. En uç nokta olaraktan yeme bozukluğu, deri döküntüsü
bile olabilir. Tabi bunlar sadece bir kaçıdır.
Ensest mağduru hiçbir şekilde eskiye
dönüş yapamaz. Bu travmayı yaşadıktan sonra tedavi görse bile etkilerini
unutamaz. Bir düşünün, kol kırılsa ve iyileşse de ilk hali gibi sağlam olur mu?
Ülkemizde ensest yasalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu konudaki yasalarımız mükemmel. En
ağır ceza ve yaptırımlar uygulanıyor. Fakat bu alanda çalışmak isteyen sosyal
hizmetler uzmanı sayısı çok az. Çünkü çalışma koşulları zor.
Bir kişiyi enseste iten nedenler nelerdir?
Bunun birçok nedeni olabilir. Oral ve
anal dönemlerinde çocuğun yeterince iyi yetiştirilmemiş olması. Cinsel kimlik
algısının yanlış algılanması, geçmişte büyük travmalar yaşaması ve kendisinin
de böyle tür bir istismara maruz kalması enseste neden olabilir.