ENSEST KONUSUNDA KANUN KOYUCULAR VE KARAR ALICILARIN ROLÜ VE YAPILMASI GEREKENLER

I. OLANAKLAR

Kanun koyucuların ve Bakanlıklar gibi karar alma mekanizmasında bulunanların halihazırda çocuklarla ilgili bilgi edinmeye yönelik pek çok olanağı bulunmaktadır.

1. Araştırma komisyonları / İllerde incelemeler

2. Merkezi ve il düzeyinde koordinasyonlar

3. İdarenin aile içi şiddet, töre konusunda olduğu gibi özel durumlar için kurullar, komisyonlar, çalışma grupları oluşturması

4. TBMM STK çalışma grupları

5. Merkez teşkilatlarının illere görüş sorması

6. TBMM soru önergesi verme

7. Basın yoluyla haberdar olma

8. Kuruluşlarda idare üzerinde baskı yaratacak düzeyde problemlerin yaşanması

II. YAPILMASI GEREKENLER

Kanunların kabulü ve genel yönetimden sorumlu yasama organındaki temsilciler ve yürütme organındaki yöneticiler bakımından çocuklara yönelik riskleri erken fark etme ve önleyici tedbirleri alma konusunda yukarıda yer alan olanaklar bulunmaklar birlikte, bunlar henüz etkili bir önleme mekanizması biçiminde çalışmamaktadır. Etkili bir mekanizma için bu olanakları desteklemek üzere yapılması gerekenler aşağıda yer almaktadır:

1. İstatistikleri ve bütün verileri değerlendirmek ve çözüm / politika üretmekten sorumlu bir kurum olmalı,

2. Aile ve çocuktan sorumlu ayrı bir bakanlık olmalı (Devlet Bakanlığı olmamalı),

3. Bakanlıklar arasında iyi işleyen bir koordinasyon oluşturulmalı,

4. Veri toplanırken ihtiyaca uygun verilerin toplanabilmesi ve verimli bir biçimde kullanılabilmesine yönelik olarak veri toplama kriterleri yeniden belirlenmeli,

5. Anket vb. araştırmalar düzenli olarak yapılmalı,

6. Kurumlar arası bilgi ağı kurulmalı ve bilgi kaydı ve paylaşımına ilişkin esaslar belirlenmeli,

7. Her kurumun il düzeyinde sorunu yerinde / uygulamacılar ile tespit ederek, merkezi yönetime periyodik raporla iletmekle görevli bir kurulu olmalı,

8. Her hizmette ve toplu olarak önleme konusunda hedef belirleyerek (kısa/orta ve uzun vadeli), plan yaparak çalışılmalı ve sonuçları izlenerek, sorumlulardan hesap sorulabilmeli,

9. Ölçme ve denetleme sistemi kurulmalı,

10. Sosyal hizmetler yerelde en küçük idari birim (muhtarlık) düzeyinde örgütlenmeli ve bilgi toplama bu düzeyden başlamalı,

11. Görev ve sorumluluklar ile birlikte kurum içinde bilgi akışının nasıl olacağı tarif edilmiş olmalı,

12. Uygulamada çalışan herkesin görüşünü iletebileceği ve üstleri tarafından dikkate alınacağı bir mekanizma kurulmalı,

13. Meslekler arasında saygı ve güveni geliştirmeye yönelik çalışma yapılmalı,

14. STK’lar arası bir koordinasyon birimi kurulmalı ve burada bilgi derlenip, öneriler TBMM komisyonuna iletilmeli,

15. Meslekte uzmanlaşma, hizmette kararlılık ve istikrar sağlanmalı,

16. Karar alıcı ve kanun koyucu pozisyonunda bulunanlar aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır

a. Kaynak ayrıma yetkisine sahip olanlar nezdinde girişimlerde bulunma

b. Kaynak ayırırken çocuklara öncelik verme

c. Mevcut kaynaklar ve ihtiyaçlar arasında koordinasyonu sağlama

d. Uzun vadeli sonuçları da dikkate alarak politika belirleme

e. Risklere karşı duyarlı olma, riskleri belirleme

f. Kurumunda risk analizi ve bunlara yönelik planlama yapılmasını sağlama

g. Bakanlıklar arasında koordineli çalışmaya istekli olma

h. Hizmet sunumunda çocuğun yararı dikkate alınarak bütün hizmetlerin koordineli bir bütün içinde sunulmasını sağlama

i. Takipçi ve ısrarcı olma

j. İhmal istismarı önleme ile ilgili hedef belirleyip, uygulamayı takip etme

k. Çocuklara öncelik veren bakış açısına sahip olma (çocuk kültürü)

l. Çocuklar ile ilgili politikaları politika üstü tutma

m. Çocukları dinleme ve ciddiye alma

n. Hak bazlı ve duyarlı bakış açısına sahip olma

III. ENGELLER

Yukarıda öngörülen sistemin gelişmesi önünde bulunan aşağıdaki engeller sonuca ulaşmak için aşılması gereken alanları göstermektedir:

1. Sorunlara vaka bazında çözüm bulma alışkanlığı

2. Uygulamacıdan alınan görüşler dikkate alınmaması

3. Üste bilgi iletme kanallarının her zaman açık olmaması; genellikle idarecilerin görüşleri bir üste ulaşması, uygulamacıların görüşlerinin ulaşmaması,

4. Mali kaynakların yetersiz olması / Mali kaynakların kullanımında çocuğa öncelik verme iradesinin yetersiz olması

5. Önleyici bir mekanizma geliştirme konusunda irade eksikliği

6. Hizmette ölçme değerlendirmenin olmaması

7. Baştan hedef belirleyip, plan yaparak çalışma alışkanlığının olmaması

8. İllere göre, onların ihtiyaçlarını dikkate alan planlama yapılmaması

9. Toplumsal ihtiyaçların önceliklendirilmesinde yetersizlik veya tutum eksikliği

10. Toplumdan siyasilere yönelen çocuklarla ilgili konularda talep ve baskının olmaması

11. Medyanın bu tür taleplere yeterince yer vermemesi ve desteklememesi

12. Taleplerin çocuklar tarafından yapılamaması / Çocuktan gelen talebin ciddiye alınmaması

13. Çocuğun birey olarak kabul edilmemesi

14. Yabancı ve mülteci çocuklara yönelik bazı hizmetlerde ayrımcılık yapılması

15. Mekanizmanın ve sorumlulukların net tarif edilmemesi nedeniyle uygulamada farklılıkların ortaya çıkması

16. Herkesimde önleyici hizmetler ve çocuk ihmal ve istismarının önlenmesi konusunda bilgi eksikliği bulunması